B5 Vitamini Nedir? Pantotenik asit pantotenat olarak da adlandırılan B5 vitamininin, beyin fonksiyonu açısından tek başına olduğu kadar diğer B vitaminleriyle de yakın çalıştığı bulunmuştur. Araştırmalar, B5'in karbonhidrat ve protein metabolizması yoluyla beyin fonksiyonunda B1 (tiamin) ve folat ile etkileşime girdiğini ileri sürdü.
B5 vücuda girdiğinde, beyin vücuttaki tüm enerjinin %20'sini kullandığından, enerji yapımında ve ATP üretiminde önemli bir rol oynayan Asetil-CoA'ya dönüştürülebilir. Bu, B5'in beyni aktif tutmada oynayabileceği önemli rolü vurgulamaktadır. B5 vitamininin ayrıca asetil CoA üretimi yoluyla nörotransmiter, amino asit ve yağ asidi sentezinde rol oynadığı öne sürülmüştür.
B5 Vitamini Hafıza ve Ruh Hali Üzerinde Etkili midir? B5, hücrelerin nörotransmitter oluşturulması ve bakımı ve ayrıca hafıza ve ruh hali düzenlemesi yoluyla normal beyin fonksiyonu için gerekli olan beyin ve vücutta amino asitlerin sentezinde önemli bir rol oynar.
B5 Vitamininin Temel İşlevi Nedir? Vitaminin vücuttaki temel işlevi, asetil-CoA ve asil taşıyıcı proteinin sentezinin öncüsü olmaktır.
B5 Vitamini Beyin İçin Gereken Enerjiyi Sağlar mı? B5 vitamini vücuda emildiğinde ATP kullanılarak 5 aşamalı bir işlemle asetil-CoA'ya dönüştürülür. Asetil-CoA daha sonra yakıt olarak kullanılacak karbonhidratları, proteinleri ve lipitleri parçaladığı sitrik asit döngüsünde anahtar mekanizma olarak kullanılır. Hafızayı, netliği ve odaklanmayı geliştirmek için beyinde enerji gereklidir.
Asetil-CoA aynı zamanda yağ asidi sentezinde ve birçok enzim fonksiyonunda kullanılan asilasyon ve asetilasyonda ana bileşen olan ACP'yi oluşturmak için de kullanılır.
Glikoz ürünleri enerji için kullanılabildiğinden, hücre gelişimi ve yenilenmesi için amino asitlere ihtiyaç duyulduğundan ve nörotransmiterlerin yapımında yağ asitleri gerekli olduğundan, makro besin parçalanmasının yan ürünleri normal beyin fonksiyonu için gereklidir.
B5 Vitamininin Sinir Sistemi hastalıklarında yeri var mıdır? Asetil-CoA'nın oluşturulması yoluyla B5'in, miyelin kılıfının üretimi ve bakımı yoluyla nörotransmitterleri etkilediği bulunmuştur. Miyelin kılıfının kaybı ve hasarı, alzheimer ve demans gibi hastalıklarla ilişkilendirilmiştir. Miyelin kılıfının oluşturulmasında B5 kullanılarak yapılan yağ asitleri kullanılır.
Miyelin kılıfı, aksonu çevreleyerek beyin ve vücutta sinyallerin daha hızlı iletilmesine olanak sağladığı için sinir sisteminin işlevi açısından kritik öneme sahiptir; yüksek miktarda yağ asidi içerir; bu da B5'in nörotransmitterlerin yaratılmasında ve iletilmesinde oynadığı anahtar rolü vurgular.
Normal ve diyabetik sıçanlarda B5'in serebral dağılımını inceleyen bir çalışma, B5 vitamini ile beyin sinyalleri arasındaki olası bağlantıyı açıklamak için kullanılmıştır. B5'in esas olarak beyindeki miyelin içeren yapılarda lokalize olduğu, B5'in miyelin kılıfına ve ayrıca beyin sinyallemesine dahil olduğu teorisini desteklediği bulunmuştur.
B5 Vitamini - Nörolojik Hastalıklar
B5 Vitamini ve Alzheimer hastalığı Yakın zamanda yapılan bir araştırma, Alzhiemer hastalığı nedeniyle ölen kişilerde beynin farklı bölgelerindeki B5 vitamini eksikliğini inceledi ve hipokampus ve korteks gibi alanlarda B5 eksikliğinin daha kötü düzeylerde olduğunu buldu. Eksikliğin daha kötü olduğu tespit edilen alanlar aynı zamanda alzhimerlerden büyük ölçüde etkilenen ve miyelin kılıfı hasarıyla bağlantılı alanlardır; bu da B5 eksikliği ile beyindeki sinir hasarı arasındaki bağlantıları düşündürmektedir.
B5 Vitamini ve Huntingdon Hastalığı Huntington hastalığı, sinirsel sinyallemeyi etkilediği bilinen bir hastalıktır. Huntington hastalığı olan katılımcılarda B5 vitamini düzeyleri üzerine yapılan araştırma, hastalık ile B5 eksikliği arasında önemli bir bağlantı olduğunu buldu.
B5 potansiyel olarak CoA sentezini etkileyebilir ve beyin-üre metabolizmasını değiştirerek Huntington hastalığı olanlarda daha hızlı nörodejenerasyona yol açabilir; bu da B5 ile müdahalenin hastalıkla ilişkili beyin hasarının hızını azaltabileceğini düşündürmektedir.
B5 Vitamini ve Parkinson hastalığı Scholefield ve arkadaşlarının araştırması. nörodejenerasyon ve B5 vitamini eksikliği arasındaki bağlantılara ilişkin önceki araştırmayı desteklemektedir.
Parkinson hastalığı tanısı konulan kişilerin beyin postmortemlerine bakıldığında, beyin ve medullada B5 konsantrasyonlarının kontrole göre önemli ölçüde daha düşük olduğu bulunmuştur. Bu çalışmaların tümü, nörodejenerasyon ve B5 vitamini eksikliği ile karakterize edilen hastalıklar arasında benzerlikler buldu.
B5 Vitamini - Duygudurum Bozuklukları Araştırmalar B5 vitamininin ruh hali düzenlemesinde rol oynayabileceğini öne sürdü. Ancak beyindeki B5 vitamini ile zihinsel sağlık arasında bağlantı kuran süreçleri anlamak için çok az araştırma yapılmıştır. Besin alımı ölçülürken ve zihinsel sağlık puanlarıyla karşılaştırıldığında B5'in daha iyi zihinsel sağlık puanlarıyla pozitif ilişkili olduğu bulundu.
Ancak bu çalışmalar birden fazla B vitaminini bir arada incelediği için B5 vitamininin ruh halini düzenlemek için diğer vitaminlerle etkileşime girdiğini öne sürmek daha doğru olabilir. B5'in özellikle ruh sağlığındaki rolünü araştırmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Araştırmacı: Ellie Winch, MSc Global Halk Sağlığı Beslenmesi ( Westminster Üniversitesi),BSc Nutrition (Bournemouth Üniversitesi).
B5 Vitamini - Kardiyovasküler Sağlık Vücudunuz kolesterol sentezi için B5 vitaminine ihtiyaç duyar. B5 Vitamini, kolesterolü iyi kullanmada ve kolesterol metabolizmasının düzenlenmesinde rol oynar, sağlıklı kolesterol seviyelerini korumaya ve olası kalp krizi veya felce yol açabilecek tehlikeli plak birikimini engellemeye yardımcı olur.
B5 vitamininin önemli başka bir faydası, vücudumuzda oksijen taşınmasını sağlayan kırmızı kan hücrelerinin oluşmasına yardımcı olmasıdır. B5 vitamininin hemoglobin seviyesini arttırdığı gösterilmiştir. B5 Vitamini, B2 Vitamini’nin işlevini yerine getirmesinde önemli bir rol oynar. B2 vitamini, aneminin önlenmesinde ve tedavisinde yer alır.
B5 Vitamini - Kolesterol Kan serumunda yüksek LDL kolesterol konsantrasyonu, koroner kalp hastalığı ile ilgili önemli bir risk faktörüdür ve çok sayıda çalışma, B5 vitamininin, kolesterol seviyeleri yükselmiş kişilerin LDL kolesterol ve trigliserit seviyelerini azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermiştir. Aynı zamanda, HDL kolesterolün yükselmesine de yardımcı olur.
B5 Vitamini - Sağlıklı Sinir Fonksiyonu B5 Vitamini, özellikle asetilkolini oluşturmak için sinir hücrelerinin işlevine yardımcı olur. Asetilkolin, sinir sisteminizin organlar arasında iletişim kurmasını sağlayan temel kimyasaldır. Asetilkolin, beyin ve omurga aksı ile bağışıklık sistemi, kalp, akciğerler ve böbrekler gibi tüm organlara sinyallerin gönderilmesini sağlar.
Kaslara da sinyalleri göndermek için işlevi vardır, eğer yeterli B5 vitamini bulunmazsa, sinir hasarı ve hareketlerde bozulma ortaya çıkabilir. Bu da,ciddi bir B vitamini eksikliğinin başlıca belirtilerinin arasında, ayak yanması sendromu da dahil olmak üzere kas bozukluğu ve ağrı olduğu söylenebilir.
B5 Vitamini - Zihinsel Performans B vitaminleri bilişsel işlevlerin iyileştirilmesiyle bağıntılıdır, çünkü beyin işlevi bozukluk ya da azlığı veya yaşa bağlı hafıza kaybı gibi birçok sorun için riski azaltma ihtimalleri mevcuttur. Gereken miktarda B vitamini almak, hafıza kaybı, migren, depresyon, hareket hastalıkları, uykusuzluk gibi durumları yönetmeye yardımcı olabilir.
B5 Vitamininin hormonların düzenlenmesinde de rol oynar, dolayısıyla, stres, kaygı ve depresyon durumlarında sağlıklı işlevler için destek sağlayabilir. B vitamini yorgunluğu azaltabilir. B5 vitamininin stres azaltıcı etkileri, zihinsel durumunuz için oldukça yararlı bir vitamindir.
B5 Vitamini - Stres B5 vitaminini stresle başa çıkma konusunda destek verebilir. B vitaminleri adrenal fonksiyonlara da yardımcı olabilir. Kronik stresli olan, adrenal yorgunluk semptomlarının olduğu durumlarda B vitamini takviyesi almak yüksek oranda önerilmektedir.
Pantotenik asit içeren B vitaminleri, sinir sistemini sakinleştirmede, kronik stresle savaşmada, iştah, enerji, ruh hali, sıcaklık ve daha fazlasını kontrol eden hormonları düzenlemede faydalıdır. Kortizol, adrenal bezler tarafından üretilir ve vücudun strese cevap vermesinde çok etkilidir. Bu durum, vücudun strese girmesine neden olan herhangi durumla karşılaşıldığında stresi yönetmeye yardımcı olur.
B5 Vitamini - Yara İyileşmesi Araştırmalar, B5 vitamininin radyasyon tedavisi kaynaklı cilt reaksiyonlarının tedavisine yardımcı olabileceğini, yara iyileşmesini hızlandırabileceğini göstermiştir. Ciltteki kırışıklıkları ve ciltte oluşan koyu lekeler gibi erken yaşlanma belirtilerinin bir kısmını geciktirdiği de bilinmektedir.
Son çalışmalardan toplanan veriler, pantotenik asidin, hücresel çoğalmadaki iyileşmeye bağlı olarak normal iyileşme sürecinin hızlandırıcı bir etkiyi uyararak başlamasına yardımcı olduğunu göstermektedir.
B5 Vitamini - Romatoid Artrit Semptomları Kısıtlı ve küçük çaplı çalışmalarda, B5 vitamininin romatoid artritte oluşan ağrıyı azaltmada yardımcı olabileceğini göstermektedir. Bir çalışmada, Romatoid Artritli kişilerin kanlarında B5 seviyelerinin sağlıklı insanlardan daha düşük olabileceği paylaşıldı.
Ağrılı hareketler, sertlik ve iltihaplanma dahil en şiddetli artrit semptomları, düşük B-5 vitamini düzeyleri ile ilişkiliydi. Romatoid Artriti olan kişilerde yüksek doz B5 vitamininin, oluşmuş sertliğe ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olabileceği kaydedildi.
B5 Vitamini - Bağışıklık Sistemi B-5 Vitamini, vücudumuzun savunma sistemi olan bağışıklık sisteminin ürettiği antikorları üretmesine yardımcı olur. Bağışıklık sistemi, çevresel ve alerjik tepkilerle beraber, parazitler, bakteriler, virüsler, soğuk algınlığı, grip ve toksinlerle mücadele etmeyi de içermektedir.
Stres altındayken bağışıklık sistemi yeteri kadar iyi çalışamayabilir. B vitaminleri vücudun stresi kontrol etmesine yardımcı olduğu için, bağışıklık sistemimizin normal çalışmasına katkı sağlar, böylece hastalanma ihtimalini azaltır. Bağışıklık fonksiyonunun sağlıklı çalışmasını desteklemek için, sindirim ve hormon fonksiyonunun da sağlıklı olması önemlidir. B5 Vitamini hem sindirim hem de hormon sistemlerinin normal fonksiyonlarına yardımcı olur.
B5 Vitamini - Akne ve Cilt Sağlığı B5 vitamini, cilt ve saç sağlığının korunmasına da yardımcı olabilir. B5 Vitamini, ciltte kırışıklıklar, koyu lekeler ve renk değişiklikleri benzeri erken yaşlanma görünümünü azaltabilir. Araştırmalar ayrıca B5 Vitamininin saçlarda pigmentasyonda ve büyümede önemli bir rol oynadığını ortaya koymuştur. B5 Vitamini saçın rengini kaybetmesini önlemeye yardımcı olabilir.
Son çalışmaların bir kısmı, B5 vitamini içeren takviye alanların, vitamin almayanlara göre, aknede azalma olduğu gösterilmiştir. Çalışma sonuçlar, B5 vitamini almanın iltihaplı cilt, akne, sivilce ve lekelerinin temizlenmesine yardımcı olabileceğini ve bilinen herhangi bir yan etkiye sahip olmadığını belirtmektedir. Bu değerlendirme ve durum, kısmen de olsa B5 vitamininin bağışıklık sistemine sağlayabildiği destek ve vücuttaki genel inflamasyonu azaltmada oynadığı rolü sebebiyle olabilir.
B5 Vitamini - Eksikliği B5 Vitamini (Pantotenik Asit) hemen hemen tüm yiyeceklerde bulunabildiği için eksikliği nadir görülür. B5 Vitamini (Pantotenik Asit) eksikliği sıklıkla yetersiz beslenme ve günlük olarak yeterli miktarda kalori alınmadığı durumlarda görülür. Eksikliği, tek başına ya da diğer B vitaminlerinin eksikliği ile birlikte ortaya çıkabilir. B5 vitamini eksikliğinde aşağıdaki belirtiler gözlemlenebilir;
Yorgunluk,
Depresyon,
Sinirlilik,
Uykusuzluk,
Mide ağrıları,
Kusma,
Yanan ayaklar,
Üst solunum yolu enfeksiyonları,
Kas krampları
B5 Vitamin eksikliğinin görülme ihtimali daha yüksek olan kişiler arasında alkolikler, oral kontraseptifler/doğum kontrol hapları kullanan kadınlar bulunur. Ayrıca, ciddi yetersiz beslenmede ve bazı ilaçların kullanımında veya bağırsak rahatsızlıkları sebebiyle vitamin ve mineral emiliminin sağlıklı olmadığı durumlarda da B5 Vitamin eksikliği düşünülebilir.
B5 Vitamini - Yan Etkileri ve Etkileşimleri B5 vitamini alınması, her vitamin için olduğu gibi uygun miktarlarda alındığında güvenlidir. Tavsiye edilen miktara göre kullanmak önemlidir, çünkü daha fazlası diyare (ishal) gibi yan etkilere neden olabilir, bazı durumlarda kanama riskini artırabilir.
Hamileyseniz veya emziriyorsanız, günlük olarak önerilen 6 mg dozunu aşmayın; çünkü güvenli olmayabilir. Hemofili (pıhtılaşma sorunu) ve gastrointestinal tıkanıklığı olan hastalarda kullanılan bir pantotenik asit türevi olan deksantenol kanamanın durması için geçen süreyi uzatabilir, bu durumlarda hekiminize bilgi vermeyi ihmal etmeyiniz.
Bazı çalışmalar B5 vitamininin, Alzheimer hastalığını tedavi etmek için kullanılan kolinesteraz inhibitörleri olarak isimlendirilen tedavi edici bir grup ilacın etkilerini artırabileceğini göstermektedir. Bu ilaçları ve B5 Vitamini ile birlikte kullanmak istenmeyen ciddi yan etkilere sebep olabileceğinden, hekiminizin bilgisi dahilinde kullanmanız gerekmektedir. B vitaminleri kompleksi ürünler, antibiyotiklerin emilimi ve etkinliğini etkileyebilir. Antibiyotik kullanmanız gereken zamanlarda B vitaminleri içeren takviyeleri günün farklı zamanlarında aldığınızdan emin olun.
B5 Vitamini Özet Olarak
B5'in ana işlevi asetil-CoA ve asil taşıyıcı proteinin sentezinin öncüsüdür
Nörotransmitter sinyali ve miyelin kılıfının bakımı için gereklidir
B5 eksikliği Parkinson hastalığı, Huntington hastalığı ve Alzheimer hastalığının etiyolojisinde önemli bir husustur
B5'in ruh sağlığındaki rolü belirsizdir ve daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır
Referanslar Davison, KM ve Kaplan, BJ, 2012. Besin alımları, duygudurum bozukluğu olan yetişkinlerde genel psikiyatrik işlevsellik ile ilişkilidir. Kanada Psikiyatri Dergisi, 57(2),s.85-92. Herbison, CE, Hickling, S., Allen, KL, O'Sullivan, TA, Robinson, M., Bremner, AP, Huang, RC, Beilin, LJ, Mori, TA ve Oddy, WH, 2012. Düşük B alımı -Vitaminler zayıf ergen ruh sağlığı ve davranışlarıyla ilişkilidir. Koruyucu hekimlik, 55(6),s.634-638. Ismail, N., Kureishy, N., Church, SJ, Scholefield, M., Unwin, RD, Xu, J., Patassini, S. ve Cooper, GJ, 2020. B5 Vitamini (D-B5) miyelinli yapılarda lokalize olur Sıçan beyninin: Lokal miyelin homeostazisinde serebral B5 vitamini depolarının potansiyel rolü. Biyokimyasal ve biyofiziksel araştırma iletişimleri, 522(1),s.220-225. Kennedy, DO, 2016. B vitaminleri ve beyin: mekanizmalar, doz ve etkinlik - bir inceleme. Besinler, 8(2),s.68. Mikkelsen, K., Stojanovska, L. ve Apostolopoulos, V., 2016. B vitamininin depresyondaki etkileri. Güncel tıbbi kimya, 23(38),s.4317-4337. Moretti, R.; Peinkhofer, C., 2019. B Vitaminleri ve Yağ Asitleri: Küçük Damar Hastalığına Bağlı Demansla Neyi Paylaşırlar? Uluslararası J. Mol. Bilim, 20, 5797. https://doi.org/10.3390/ijms20225797 Patassini, S., Begley, P., Xu, J., Church, SJ, Kureishy, N., Reid, SJ, Waldvogel, HJ, Faull, RL, Snell, RG, Unwin, RD ve Cooper, GJ, 2019. Huntington hastalığında metabolik bozulma ve nörodejenerasyonun potansiyel bir nedeni olarak serebral B5 vitamini (D-B5) eksikliği. Metabolitler, 9(6),s.113. Poitelon, Y., Kopec, AM ve Belin, S. (2020). Miyelin Yağıyla İlgili Gerçekler: Lipidlere ve Yağ Asidi Metabolizmasına Genel Bakış. Hücreler, 9(4),812. https://doi.org/10.3390/cells9040812 Scholefield, M., Church, SJ, Xu, J., Patassini, S., Hooper, NM, Unwin, RD ve Cooper, GJ, 2021. İnsan Beyninin Çeşitli Bölgelerinde Önemli Ölçüde Düşen B5 (B5 Vitamini) Düzeyleri Parkinson Hastalığı Demans. Metabolitler, 11(9),s.569. Shi, L. ve Tu, BP (2015). Asetil-CoA ve metabolizmanın düzenlenmesi: mekanizmalar ve sonuçlar. Hücre biyolojisinde güncel görüş, 33, 125–131. https://doi.org/10.1016/j.ceb.2015.02.003 Shimomura, Y. ve Kitaura, Y., 2018. Dallı zincirli amino asitlerin protein ve enerji metabolizması ile nörolojik fonksiyonların düzenlenmesinde fizyolojik ve patolojik rolleri. Farmakolojik araştırma, 133, s.215-217. Sm, S., Hn, S., Na, E. ve As, H. (2018). Gama ışınlanmış sıçanların beyin hasarında B5'in iyileştirici rolü. Hindistan klinik biyokimya dergisi: IJCB, 33(3),314–321. https://doi.org/10.1007/s12291-017-0683-0 Xu, J., Patassini, S., Begley, P., Church, S., Waldvogel, HJ, Faull, RL, Unwin, RD ve Cooper, GJ, 2020. Serebral B5 vitamini eksikliği (D-B5; B5) sporadik Alzheimer hastalığında potansiyel olarak geri döndürülebilir bir nörodejenerasyon ve demans nedeni olarak. Biyokimyasal ve biyofiziksel araştırma iletişimleri, 527(3),s.676-681.
Sizlere en iyi alışveriş deneyimini sunabilmek adına sitemizde çerezler(cookies) kullanmaktayız. Detaylı bilgi için Çerez ve Gizlilik sözleşmelerini inceleyebilirsiniz.
