Çocuklarda DEHB(Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) Belirtileri ve Tedavisi Çocuğumuzun nörotipini, güçlü yönlerini ve ihtiyaçlarını anlamak çok önemlidir Kısa bir dikkat aralığı ve yüksek enerji seviyesi mutlaka çocuğunuzun DEHB' si olduğu anlamına gelmez; çocukların hiperaktif olmasının veya konsantre olmada zorluk yaşamasının birçok nedeni vardır. Bununla birlikte, bazı çocuklar hareketsiz oturmak ve dikkatlerini vermek konusunda diğerlerinden daha fazla zorluk çekerler ve bu, onlara uygun şekilde uyum sağlanmadığı takdirde günlük yaşamlarında sorunlara neden olur. Duvarlara çarpıyor gibi görünen veya işini bitirecek kadar uzun süre odaklanamayan bir çocuğunuz varsa DEHB olasılığını merak etmeniz akıllıca olacaktır.
DEHB' nin Özellikleri Tıpkı yetişkinler gibi çocuklar da üç tip DEHB' den biriyle ortaya çıkabilir:
Ağırlıklı olarak dikkatsiz sunum: DEHB' nin dikkatsiz sunumu olan çocuklar, odaklanmak ve göreve devam etmek için mücadele ederler. Sık sık hayal kuruyor gibi görünebilirler ve organize kalmakta zorluk çekebilirler.
Ağırlıklı olarak hiperaktif/dürtüsel sunum: Hiperaktif sunumu olan çocuklar dürtüseldir ve yerinde duramazlar. Çoğu zaman sandalyelerinde kıvranıp kıpırdarlar ve bitmek bilmeyen bir enerjiye sahipmiş gibi görünürler.
Kombine sunum:Kombine sunum dikkat bozukluğunun yanı sıra hiperaktiviteye de neden olur.
DEHB tanısı kriterlerini karşılamak için belirtilerin çocuğun günlük yaşamını bir şekilde etkilemesi gerekir. Örneğin, dikkatsiz bir çocuk sınıfta dikkatini vermediği için ev ödevlerini anlamakta zorlanabilir. Veya hiperaktif bir çocuk, yüksek enerji düzeyi hareketsiz oturmayı zorlaştırdığı için derslerini bitirmekte zorluk yaşayabilir. DEHB okul öncesi dönemde teşhis edilebilir. Tanım gereği, özelliklerin 12 yaşından önce mevcut olması gerekir.
DEHB Bir Nörodiverjans Biçimidir
DEHB'nin bir tür nörodiverjans olduğunu anlamak önemlidir. Bir engellilik olarak kabul edilse de bunun nedeni, içinde yaşadığımız nörotipik toplumun DEHB özelliklerini uygun şekilde barındırmamasından kaynaklanmaktadır. DEHB'li insanlar toplumun nörotipik merkezli olması nedeniyle zorluklar yaşarken, DEHB'li beyinler birçok güçlü yöne sahiptir. DEHB'si olan kişiler, engellilik özelliklerine göre uyum sağlamalı ve güçlü yönlerini en etkili şekilde kullanmak için ihtiyaç duydukları desteği almalıdır. DEHB'li çocuklar, yetersiz uyum, karşılanmayan ihtiyaçlar, iletişim sorunları ve travma tepkileri nedeniyle belirli şekillerde tepki verebilirler. Ebeveynler, çocuklarının nörotiplerini, güçlü yönlerini ve ihtiyaçlarını daha iyi anlayarak, çocuklarının gelişmesine yardımcı olmak için daha iyi destek sağlayabilirler.
DEHB Değerlendirmesi Siz veya çocuğunuzun öğretmeni, çocuğunuzun DEHB'si olduğundan şüpheleniyorsanız, kolaylık gerekiyorsa bir değerlendirme yapılması önemlidir. Erken müdahale potansiyel olarak çocukta daha fazla sıkıntı ve travmanın ortaya çıkmasını önleyebilir.
DEHB'yi teşhis etmek için kullanılan özel bir laboratuvar testi yoktur. Bunun yerine, bir çocuk doktoru veya ruh sağlığı uzmanı çocuğun özelliklerini değerlendirebilir ve kriterlerin karşılanıp karşılanmadığını belirleyebilir. Bir çocuğun davranışı hakkında bilgi edinmek için sıklıkla çeşitli yöntemler kullanılır. Bu yaklaşımların DEHB'yi tedavi gerektiren bir durum olarak gören geleneksel tıbbi yaklaşımı benimsediğini belirtmek önemlidir. Bu değerlendirmeler DEHB özelliklerini nörotipik bir bakış açısıyla incelemeye odaklanır.
Öğretmen rapor formları, bir çocuğun okul ortamındaki davranışları ve dikkat süresi hakkında öğretmenlerden bilgi toplar. Öğretmenlerden alınan raporlar, bir çocuğun akranlarına kıyasla görevde kalma ve oturmada ne kadar zorluk yaşadığını belirlemede etkili olabilir. DEHB'li bazı çocuklar arkadaşlıklarını sürdürmekte zorlanırken, çocuğun akran etkileşimleriyle ilgili geri bildirimler de yararlı olabilir.
Ebeveyn rapor formları çocuğun evdeki davranışlarını değerlendirmek için kullanılır. Bir akıl sağlığı uzmanı, çocuğun yönergeleri takip etme, sessizce oynama veya konuşma sırasında sırasını bekleme becerisi hakkında bilgi alabilir.
Ebeveyn ve çocuk görüşmeleri, klinisyenin çocuğunuzun gelişimi ve aile geçmişi hakkında daha fazla bilgi edinmesine yardımcı olacaktır.
Bu araçlar yaygın olarak kullanılsa da, nöro çeşitliliği onaylayan bir ruh sağlığı uzmanından değerlendirme almayı düşünün. DEHB 'yi anlayan veya DEHB'li bir birey olarak deneyim yaşamış bir sağlayıcı, DEHB' nin özelliklerini patolojik hale getirmeden onaylayıcı destek sağlayabilir.
Ne getirmeli Ayrıca değerlendirmeye gelirken aşağıdaki öğeleri de yanınızda getirmeniz istenebilir:
Çocuğunuzun tıbbi kayıtları, iletişim bilgileriniz ve çocuğunuzun çocuk doktorunun iletişim bilgileri
Öğretmenlerin ve okul sonrası programlarda olduğu gibi çocuğunuzda denetleyici rol üstlenen diğer yetişkinlerin adları ve iletişim bilgileri
IQ testi, başarı testleri, kişilik değerlendirmeleri ve önceki DEHB değerlendirmeleri gibi önceki test sonuçlarının yanı sıra bunları yürüten profesyonellerin iletişim bilgileri ve isimleri
Çocuğunuzun okulundan karneler ve notlar
Varsa, bireyselleştirilmiş eğitim planları (IEP'ler)
Sigorta bilgisi
Çocuğunuzun denetleyici rolündeki herhangi bir yetişkinden de formları doldurması istenebilir; istendiğinde değerlendirmeye yanınızda getirmeniz gerekir. Bu kişilerle iletişime geçmek için doktorunuza yazılı onay vermeniz de istenebilir.
DEHB' li Çocukları Desteklemek Bazen ebeveynler, çocukların korkunç yan etkileri olan ilaçlara maruz kalacaklarından korktukları için DEHB ile ilgili endişelerini tartışmaktan çekinirler. İyi haber şu ki DEHB için birkaç farklı ilaç türümevcut.
İlaç içermeyen başka birçok destek türü de vardır. Ebeveyn desteği çok etkili olabilir. Bu, ebeveynlerin nörolojik çeşitlilik ve çocuklarının beynine ve özelliklerine nasıl uyum sağlayacakları hakkında daha fazla bilgi edinmelerine yardımcı olmayı içerir. Okul konaklamaları da çocuğunuz için yararlı olabilir. Bazen, dikkat dağınıklığını azaltmak için bir çocuğun sınıfın ön tarafına oturması gibi basit stratejiler yararlı olabilir. Bir okul psikoloğu veya ruh sağlığı uzmanı, çocuklara DEHB semptomlarını azaltabilecek bir öğrenme ortamı sağlama konusunda öğretmenlere yardımcı olacak önerilerde bulunabilir.
DEHB’ de Ebeveynlik Stratejileri DEHB'li bir çocuğu büyütmek stresli olabilir. Toplum DEHB'ye uyum sağlamadığı için ebeveynler genellikle çocuklarına okulda kalacak yer sağlamak için daha fazla çaba harcamak zorunda kalıyor. Farklı bir nörotipe sahip bir çocuğa ebeveynlik yapmak, ebeveynlerin çocuklarını en iyi şekilde nasıl destekleyecekleri konusunda ihtiyaç duydukları bilgiye sahip olmadıkları durumlarda da stres yaratabilir.
DEHB'li çocuklarda kaza sonucu yaralanma oranları da daha yüksektir. Tırmandıktan, düştükten veya pencerelerden veya güverteden atladıktan sonra mobilyalardan düşme, emniyet kemerlerini çözme ve arabada veya bebek arabasında ayağa kalkma, hatta kazara zehir içme nedeniyle yaralanabilirler ve bu da daha fazla acil servis ziyaretine neden olabilir. Genellikle diğer çocuklara göre sürekli denetime ve daha fazla yapıya ihtiyaç duyarlar. Ebeveyn destek programlarında sıklıkla öğretilen birkaç davranış değiştirme stratejisi şunlardır:
Olumlu ilgi gösterin: Pozitif oyun zamanı dikkat çekme davranışını azaltır. Olumlu ilgi, ebeveynlerin çocuklarıyla daha sağlıklı ilişkiler kurmasına yardımcı olur ve daha güçlü bir bağ, çocukların övgüye yanıt verme olasılığının daha yüksek olduğu anlamına gelir.
Etkili talimatlar verin: Yönerge vermeden önce çocuğunuzun tüm dikkatini toplayın. Bu her çocuk için farklı görünebilir. Onlara odaklanmalarına, yönergeleri takip etmelerine ve nörotiplerine uyum sağlamalarına neyin yardımcı olduğunu sorun. Bazı örnekler arasında ayrıntılı talimatların yazılması, onlara görevin nasıl yapılacağının gösterilmesi, vücudun ikiye katlanması ve esnek planlama yer alır.
Çocuğunuzun çabasını övün: Çocuğunuzun iyiliğini yakalayın ve bunu ona gösterin. Övgü, çocuğunuzla güvenli bir bağ kurmanızı sağlayabilir; sık ve spesifik geri bildirim önemlidir.
Ödüller oluşturun:Ödül sistemleri DEHB'li çocukların yolunda gitmesine yardımcı olmanın harika bir yolu olabilir. Yemek sırasında masada kalmak veya evcil hayvanınıza nazik dokunuşlar yapmak gibi birkaç hedef davranış belirleyin.
DEHB’ de Okula Yönelik Stratejiler Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre ebeveynlerin, öğretmenlerin ve sağlık hizmeti sağlayıcılarının çocuğun okulda başarılı olmasına yardımcı olmak için birlikte çalışması önemlidir. Yararlı olabilecek diğer bazı araçlar şunlardır:
Konaklama: Testleri tamamlamak için ekstra süre veya sessiz bir alana oturmak çocuğun başarı şansını artırabilir.
Ev ve okul arasında taşınan bir davranış yönetimi planı: Bir çocuk, öğretmeninden, evde TV izlemek veya bilgisayar kullanmak gibi ayrıcalıklarla değiştirilebilecek puanlar veya jetonlar alabilir.
Evdeki yapı: Tutarlı bir ev ödevi zamanı (planlanmış molalarla birlikte) ve DEHB'li beynine uygun bir ev ödevi alanı, çocuğunuzun işlerini yapmasına yardımcı olabilir. Bu, kıpırdanmaları, görsel zamanlayıcıları, oyunlaştıran görevleri ve ev ödevlerini veya her çocuğa özgü diğer şeyleri içerebilir.
Onlara her gün sırt çantalarına neler koymaları gerektiğini hatırlatan kontrol listeleri oluşturmak da yararlı olabilir. Daha sonra, sorumlu olmanız için sizden daha az hatırlatma isteyeceklerdir. Çocuğunuzun öğretmeni, rehberlik danışmanı ve terapisti, çocuğunuzun akademik olarak başarılı olmasına yardımcı olacak en iyi planı geliştirmenizde size yardımcı olabilir.
Sizlere en iyi alışveriş deneyimini sunabilmek adına sitemizde çerezler(cookies) kullanmaktayız. Detaylı bilgi için Çerez ve Gizlilik sözleşmelerini inceleyebilirsiniz.
