Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun (DEHB) Nedenleri ve Risk Faktörleri Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüsellik semptomlarına neden olan yaygın bir nörodavranışsal durumdur. Genellikle çocukluk döneminde teşhis edilir, ancak yetişkinleri de etkileyebilir. DEHB' nin kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak araştırmacılar, bir kişinin DEHB geliştirip geliştiremeyeceğini belirleyen çeşitli faktörler olabileceğinden şüpheleniyor. Genetik, toksinler, doğum öncesi gelişim sırasında maddelere maruz kalma ve bazı tıbbi durumların hepsi rol oynayabilir. Bu makale dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun farklı nedenlerini araştırıyor.
DEHB' nin Yaygın Nedenleri Araştırmacılar DEHB'nin birçok farklı nedeninin olduğuna inanıyor. DEHB gelişme riskine katkıda bulunabilecek veya riskinizi artırabilecek faktörlerden bazıları şunlardır:
Genetik
Çevresel toksinlere maruz kalma
Rahimde maddelere maruz kalma
Hastalık ve yaralanma
Erken doğum
DEHB'ye Ne Sebep Olmaz? Araştırmacılar ayrıca hangi faktörlerin DEHB oluşumunda rol oynamadığını da keşfettiler. TV izlemek, diyet (çok fazla şeker dahil), hormon bozuklukları, kötü ebeveynlik ve video oyunları oynamak DEHB' ye yol açmaz.
DEHB ve Genetik İster yakın zamanda DEHB tanısı almış olun, ister uzun yıllardır DEHB ile yaşıyor olun, neredeyse tüm yetişkinlerin sorduğu soru şudur: "Benim çocuklarımda da DEHB olacak mı?" Cevap, duruma bağlı.
DEHB öncelikle kalıtsal bir hastalıktır. DEHB' ye genetik katkının yüzde 70'in üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Bu güçlü genetik bağlantıya rağmen DEHB' ye sahip olmak, onu otomatik olarak çocuğunuza aktaracağınız anlamına gelmez. Bunun nedeni, bir çocuğun DEHB geliştirip geliştirmeyeceğini belirleyen genlerin ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu olmasıdır. Çocuklar DEHB genlerini aktive edilmeden de alabilirler. Örneğin, bir araştırma çalışması DEHB' li babaların yalnızca üçte birinin DEHB geliştiren çocukları olduğunu ortaya çıkardı. Bir çocuk DEHB' yi bir ebeveynden miras alırsa, ebeveynin DEHB sunumu veya alt tipi ( dikkatsiz , hiperaktif-dürtüsel veya bunların birleşimi ) çocuğun DEHB sunumunu etkilemeyecektir. Bugüne kadar DEHB sergileyen ailelerde birçok gen adayı bulunmuştur. Ancak bilim adamları, DEHB semptomlarının ortaya çıkmasına neden olan şeyin belirli bir gen değil, bu genlerden birkaçının ve çevrenin etkileşimi olduğunu düşünüyor. DEHB cinsiyetle bağlantılı bir durum değildir. Yani DEHB sadece erkeklerde görülmez ve dolayısıyla sadece babadan çocuklara geçmez. Bazı insanlar şöyle düşünüyor: "Sadece babalarda DEHB olabilir ve eğer babada DEHB yoksa çocukta da DEHB olması mümkün değildir." Bu doğru değil. DEHB erkeklerde kadınlara göre daha sık teşhis edilse de, her cinsiyetten insanın DEHB'ye sahip olabileceğini anlamak önemlidir.
Hastalıklar ve Yaralanmalar Menenjit veya ensefalit gibi hastalıklar öğrenme ve dikkat sorunlarına neden olabilir.
İnsanların küçük bir yüzdesi, erken beyin hasarı, travma veya normal beyin gelişiminin engellenmesi gibi beyin hasarının bir sonucu olarak DEHB belirtileri yaşamaktadır. JAMA Pediatrics'te yayınlanan bir çalışma, travmatik beyin hasarı öyküsü olan çocuklarda, daha az şiddetli olsa bile, yaralanmadan sonraki 10 yıl boyunca DEHB gelişme riskinin arttığını buldu.
DEHB ve Toksinler Çocukluk döneminde belirli çevresel toksinlere maruz kalmak, çocuğun DEHB geliştirme riskini artırabilir. Kurşuna maruz kalmak (düşük düzeylerde bile) hiperaktivite ve dikkatsizliğe neden olabilir. Kurşun, 1978'den önce inşa edilen evlerin boyasında veya daha önce benzinde olduğu gibi çeşitli yerlerde bulunabilir.
Rahimdeki Maddelere Maruz Kalma Hamile bir ebeveynin hamilelik sırasındaki sağlığı ve alışkanlıkları da DEHB' nin gelişiminde rol oynayabilir. Örneğin hamilelik sırasındaki yetersiz beslenme ve enfeksiyonlar DEHB riskini artırabilir. Ayrıca hamilelik sırasında bazı maddelerin kullanımının çocukta DEHB gelişme riskini artırdığına dair kanıtlar da vardır.
Sigara içmek Pediatrics'te yayınlanan 2018 tarihli bir araştırma, hamilelik sırasında sigara içmek ile çocuğun DEHB hastası olma olasılığı arasında anlamlı bir ilişki buldu. Anneleri çok sigara içen çocuklarda DEHB riski daha fazlaydı. Çalışma sigara içmenin DEHB' ye neden olduğu sonucuna varamadı ancak bir korelasyonun var olduğunu gösterdi.
Alkol Bazı araştırmalar hamilelik sırasında içki içen ebeveynlerin DEHB' li çocuk sahibi olma olasılığının daha yüksek olduğunu bulmuştur. 2018 yılında yapılan bir araştırma, aynı anda dört veya daha fazla içki tüketmenin ya da düzenli olarak düşük ila orta düzeyde alkol kullanımının, çocuğun daha sonra DEHB' ye yakalanma ihtimalinde önemli bir artışla ilişkili olduğunu buldu.
Ancak 2017 yılında yapılan bir araştırma, annenin alkol kullanımı ile çocuklarda klinik DEHB tanısı arasında hiçbir bağlantı olmadığını ortaya çıkardı. Bu çalışma, ebeveynlerinin hamilelik sırasında alkol kullanması durumunda çocukların bazı DEHB semptomları geliştirebileceğini, ancak mutlaka DEHB tanısı için uygun olmadıklarını öne sürdü
Özet DEHB'nin çeşitli nedenlerden kaynaklanması muhtemeldir. Örneğin genetik yatkınlığı olan bir kişi, DEHB gelişimine de katkıda bulunan çevresel faktörlerle karşılaşabilir. Toksinler, doğum öncesi gelişim sırasında maddelere maruz kalma, belirli enfeksiyon türleri ve beyin yaralanmaları, kişinin DEHB geliştirme riskini artırabilir.
Sizlere en iyi alışveriş deneyimini sunabilmek adına sitemizde çerezler(cookies) kullanmaktayız. Detaylı bilgi için Çerez ve Gizlilik sözleşmelerini inceleyebilirsiniz.
